Het stond in vette Verdana-letters gedrukt op het computerscherm: iemand bood mijn workshops aan. Huh, ik was toch niet op mijn eigen website? De woorden kwamen me zo vertrouwd voor, dit kon niet waar zijn!
Ik lanceerde trots en naïef mijn eerste eigen product, een workshopserie met de titel ‘wensen waarmaken’. Kort na de geboorte werd mijn kindje brutaal gekloond, iemand anders ging er flink mee aan de haal.
Voor de inhoud van de workshopserie gebruikte ik mijn eigen ervaringen en liet ik me inspireren door o.a. Marinus Knoope en Stephen R. Covey. Rond mijn broedplaats en werktafel hingen allerlei flip-overs en post-its met al mijn krabbels. Want het regende ideeën maar ook vragen.
Is dit wel een oorspronkelijk eigen idee? Waar in mijn hoofd ligt de grens tussen een idee van mezelf en van een ander? Kan ik een 100% nieuw idee lanceren? Hoe is dat mogelijk, alles is er toch al? Grrrr, al die vragen blokkeren mij nogal.
Wanneer je online onderneemt, dan is copy-paste zo gedaan. Maar er is een verschil tussen dat wat technisch kan en dat wat je wel of niet doet. Elkaars werk letterlijk kopiëren heet plagiaat en is wettelijk verboden.
Mensen zijn copycats, al vanaf de geboorte. Kinderen leren door te kijken naar hoe anderen het doen. De hele menselijke evolutie stoelt op na-apen. Maar als volwassen professional denk je eerder: bedenk of creëer zelf iets!
Wanneer je een copycat ziet, dan heb je concurrentie. Je copycat leunt lekker op jouw voorwerk, naam of reputatie. Of je copycat vond jouw tekst of aanpak kennelijk een goed idee.
Maar ideeën zijn moeilijk te beschermen. De merken-, patent- of ideeënregistratiebedrijven zijn net als verzekeringen: het is een industrie op zich en je betaalt een prijs om je angst of voorsprong af te kopen.
Zolang je geen Nespresso bent, die een miljoeneninvestering en een markt met een 5-jarig patent of octrooi wil beschermen, laat je deze uitvoering van het concurrentie- en verzekeringsspel aan je voorbij gaan.
Als ondernemende professional creëer je iets. Wanneer je voor jezelf en anderen niet helder bent over wat je maakt en welk deel of gebruiksrecht je aan wie geeft of verkoopt, dan kun je veel tijd en energie verliezen aan gedoe en zorgen over bezittingen en rechten.
Maar andersom is nog veel krachtiger: wanneer je eenmaal een geweldig product of methode hebt gecreëerd, dan kun je deze maar beter slim verkopen. Denk maar eens aan het Nijntje-imperium van meneer Dick Bruna.
Hoe bescherm je je eigen werk?
Ik geef je 7 praktische tips waarmee je direct aan de slag kunt:
- was je eerder een werknemer of freelancer? Grofgezegd verkocht je uren en wat je in die tijd creëerde werd vaak intellecteel eigendom van je werkgever of opdrachtgever.
Besef dat voor jou als zelfstandige professional je product (bijv. beeld, tekst, etc.) en het gebruik ervan (bijv. publicatie in uitgave X met bereik Y) samenhangt met de waarde voor de koper en dus je prijskaartje.
Als ondernemende professional bepaal jij als eerste wat je aan wie geeft of verkoopt, formuleer je helder wat de koper krijgt, welke rechten je de koper geeft en welke waarde dat heeft. Misschien wil je het door jou gecreëerde product aan veel anderen verkopen. Baken af en geef niet zomaar de vruchten van je werk weg.PS: volgens de Britse historicus Niall Ferguson is (intellectueel) eigendomsrecht één van de 6 killer apps (!) waarmee het Westen de afgelopen eeuwen welvaart/macht/….. creëerde.
- wil je je eigen voorwaarden kiezen voor het gebruik van je werk? Creative Commons heeft verschillende manieren (licenties) benoemd om auteursrechten te regelen. Auteursrechten zijn specifieke rechten binnen de verzamelgroep intellectueel eigendom.
- heb je een website? laat dan copyscape regelmatig zoeken naar kopieën van je webteksten. Sinds februari 2014 kun je ook Google Scraper Report inzetten
- zijn er bepaalde woorden die je wilt volgen? Laat Google alerts voor jou zoeken en je krijgt een keurig lijstje in je inbox.
- betrap je iemand op het overnemen of publiceren van jouw werk of ongewenst gebruik van je naam?
Zet de pet op van je zakelijke belangenbehartiger, vertel de ander wat je gezien hebt en dat dat niet kan. Je verzoekt om verwijdering of zet de situatie meer naar je eigen hand. Vraag bijvoorbeeld naar vermelding van je eigen naam en een link naar je website.
Doet iemand daar niets mee? Stuur dan een officieel bericht en wijs de ander erop dat deze inbreuk maakt op recht X (bijv. auteursrecht).
- ideeën zijn moeilijk te registreren, unieke domeinnamen niet!
- lek ideeën, kennis of informatie alleen expres en laat je niet ongemerkt aftappen in geanimeerde gesprekken. Je hebt een bedrijf en dus ook je bedrijfsgeheimen;-)
Markeer dus je territorium vóór de koop en verkoop. Wanneer je oog in oog staat met een copycat, bewaak dan je eigen belangen en prioriteiten. Je zet je zakelijke pet op en blijft nuchter over het mijn en dijn.
De webtekst van mijn allereerste workshopserie stond nog maar net online en werd direct gekopieerd. Dat was in 2004, in mijn eerste ondernemersjaar was mijn copycat een ‘echt’ trainingsbureau. Dat bureau is nu onvindbaar geworden, de website uit de lucht. Maar ik ben er nog steeds!
Over intellectueel eigendom is het laatste woord nog niet gevallen: breinexpert Viktor Lamme neemt stelling in zijn boek ‘De vrije wil bestaat niet’. Op de plek waar je een literatuurlijst verwacht schrijft hij: “Ik weet ook niet waar alles vandaan is gekomen. Alles is dus jatwerk, plagiaat en kopiëren. Maar dan wel samengesmolten in míjn brein tot een hopelijk uniek werk”.
Over uniek werk en hoe je grote voorsprong houdt op je copycat, daarover gaat het vervolg op dit artikel.
Wat is jouw ervaring? Ik lees je reactie graag!
Hi Hennie,
Herkenbaar artikel & bedankt voor de tips. Ik kijk uit naar het vervolg!
Heb in het verleden al gemerkt dat een van mijn klanten zich voor de salespage van haar eigen workshop wel erg had laten inspireren door mijn teksten (lees: letterlijk hele blokken tekst overgenomen) maar dat was gelukkig met 1 mailtje opgelost. Deze week hoorde ik dat een andere klant de letterlijke titel van mijn gratis eBoek “Meer Klanten met Minder Moeite” heeft overgenomen. Ai…. minder leuk.
Toch: het is wel een compliment dat ik blijkbaar iets zo goed doe dat iemand anders denkt geld te kunnen verdienen door het letterlijk over te nemen. Heb er nog maar weer een mailtje aan gewaagd en hoop dat ook deze meneer inziet dat hij met het kopiëren van het werk van iemand anders, nooit een stevige klantenkring opbouwt. Ik ben er namelijk van overtuigd dat copycat gedrag bij diensten aanzienlijk minder effectief is dan bij producten. Als je andermans stem in je teksten gebruikt of andermans ervaringen & kennis in je diensten of producten, dan val je naar mijn idee vroeg of laat heel erg hard door de mand.
Wat niet wegneemt dat ik je tips ter harte ga nemen ;-).
groetjes,
Linda
Interessant terrein. Eigenlijk is het onmogelijk niet een beetje copy-cat te zijn. Onbewust slaan we beelden op, hebben we ergens iets gezien. Hoe origineel de Delfts-blauw-hyve in 2005 leek, toch gebaseerd op iets ouds. En ja, nu worden we zelfs door Blokker en Xenos gebombardeerd met deze hype. Ook zij behoren tot de copycats. Zo gaat dat met mode. De meesten willen wat de meesten willen.
Zelf heb ik geleerd dat ook bedrijfsnamen hip kunnen zijn. Zet je een eigen webwinkel op met handgemaakt, brand je vingers er dan niet aan te denken dat een naamsonderzoek via de K.v.K. voldoende is. Wellicht komt er iemand na jou die een soortgelijke naam registreerd en een stapje verder gaat door zich ook nog te registreren bij het merkenregister. Heeft dat bedrijf dan ook nog eens een dikkere portemonnee, dan kan je in een vervelende positie terecht komen.
Ik raad daarom aan: als je je product in winkels wilt presenteren of een eigen label er aan wilt hangen, dan eerst registreren bij het merkenbureau, anders is het wellicht sneu geld voor alle labels, kaartjes, etc.
Goed artikel! Als tekstschrijver heb ik hier regelmatig mee te maken. Want ja, waarom zou je een dure tekstschrijver inhuren als je het ook zelf kan met copy-and-paste? Iedereen kan teksten schrijven, toch? ‘Beter goed gejat dan slecht verzonnen’, hoor ik dan. Een extra uitdaging om te laten zien dat je toch echt het verschil maakt als je goede eigen content gebruikt.
Vorig jaar schreef ik hier een artikel over voor Eduhub: http://www.eduhub.nl/artikelen/zelf-schrijven-of-copy-pasten, misschien ook leuk om te lezen.
Groet
Olga Leever
Maar……. bezieling valt nooit te kopiëren. De invulling die gegeven wordt aan woorden zal nooit hetzelfde zijn.
@Linda je hebt een rijke ervaring dus, naar. Je woorden lijken dan misschien even te leen, maar je hebt een copycat snel in de smiezen EN er blijft veel over dat niet te kopiëren is!
@Karin hoe je jezelf wilt beschermen en hoeveel je daarin investeert hangt idd af van de markt en je aanbod. Als mensen copycats zijn, dan zit er misschien maar 1 ding op: zo snel als mogelijk tastbaar en heel concreet zijn.
@Olga geen leuke actie maar wel leuk woord: overschrijvers! Dank voor je aanvullende artikel.
@Mimi wat kan ik zeggen: raak!
Ze zeggen dan wel vaak: “Imitation is the sincerest form of flattery” maar als het je echt overkomt, voelt dat niet zo. Mijn uitgever liep vorig jaar op de Frankfurter Buchmesse met tekeningen van Bino de sneeuwwitte pinguïn. Dat zijn prentenboeken over Sociale Competenties die ik maakte met Vera de Backker. (www.ikbenbino.nl) Dit jaar stonden ze er met de echte boeken. Op de stand van een concurrent lagen ook nieuwe titels, over Sociale Competenties, met in de hoofdrol, een sneeuwwitte gorilla … (Hij had ze het jaar daarvoor de tekeningen laten zien …)
Hallo Hennie,
Ik heb het verschillende keren aan de hand gehad en ontdekte het met copyscape. Eén vriendelijk mailtje en hij zette meteen de bronvermelding erbij. Het ging deze keer om een artikel.
Een andere keer kreeg ik de opdracht om een geheel nieuwe tekst voor de ‘overschrijver’ te schrijven.
Veel mensen denken dat alles op internet door iedereen gebruikt mag worden, vaak zijn ze zich er niet van bewust.
Na een vriendelijke aanmaning tot bewustwording krijg ik (tot nu toe) altijd goeie reacties.
@Karen leuk om ook jouw ervaring te lezen: copycats bewust maken dat een publicatie een menselijke maker heeft, ook op internet!
Beste Hennie, een tijd geleden schreef ik dit op mijn blog:
http://tinyurl.com/7e4n5r4
Naar aanleiding van het in 1999 overnemen van 12 integrale hoofdstukken (dus inclusief kaders en hertaalde, vertaalde, ontwikkelde recepten) op Smulweb. Een site die zijn handen in onschuld wast, want zij zeggen niet aansprakelijk te zijn voor wat hun ‘leden’ op hun ‘forum’ zetten. Maar dat hangt nog. Er zijn wel degelijk stappen mogelijk, ik ben daar nu mee bezig.
Ook ik heb overigens meerdere malen mensen moeten waarschuwen dat het letterlijk overnemen van teksten waarmee ik lezingen aankondig niet geoorloofd is. Het is diefstal en degene die publiceert of de lezing boekt maakt zich schuldig aan heling. Na zo’n melding is het vrij snel over. Duurt een paar jaar, dan start de bewuste copycat weer. Op school nooit geleerd dat ‘spieken’ niet mag en thuis het verschil tussen ‘mijn’ en ‘dijn’ niet? Ik geloof daar niets van. Lui, geen eigen creativiteit en meeliften op het succes van een ander. Maar het is heel moeilijk te voorkomen.
@Lizet 12 hoofdstukken! Content is king en een soort goud. Zeker bij de smulwebbers van deze wereld. Ik heb je op je eigen blog ook even opgezocht. Het recht is aan onze kant, maar daarmee zijn we er niet. Ik wijt het zelf aan het eerste punt ‘content is king’, maar ook dat de mens achter de techniek aanhobbelt. Het vraagt bewustzijn en ethiek. Deugen. Best moeilijk.
Overigens: ik heb (vorig najaar?) genoten van je smakelijke culinair-historische duo-lezing met Ronald Giphart. Was in het Utrechts Archief. Komt er een vervolg? Groet!
Een aardig stuk en fijn dat het eens op een positieve manier is ingestoken met tips. Dat zie je niet vaak!
Als jurist zie ik echter ook enkele hiaten of andere opvallende uitspraken. Hennie vindt het gelukkig prima als ik die hier even kort aanhaal. Hopelijk voor iedereen interessant.
– Auteursrecht ontstaat vanzelf wanneer dat werk (de tekst) een eigen en oorspronkelijk karakter heeft dat het persoonlijk stempel van de maker draagt. Kortom, het moet origineel zijn. Lijkt het te veel op dat van een ander, is het een kopie of gaat het om iets dat zo standaard is dat twee mensen zonder het van elkaar te weten exact hetzelfde hebben kunnen maken, dan is het niet voldoende origineel voor een eigen auteursrecht. Kennis gebruiken die je bij anderen hebt opgedaan mag wel. (Overigens bestaat het woord plagiaat in de juridische wereld niet, maar dat is een detail.) Over wat je zelf hebt bedacht, en waar je auteursrecht op hebt, ben jij ook de baas of het gekopieerd of veranderd mag worden.
– Patent (in het Nederlands Octrooi genoemd) kun je slechts krijgen op technische producten en toepassingen, zoals apparaten en medicijnen.
– Ideeën opzich zijn niet te beschermen. Hennie merkt terecht op dat je ze zo goed mogelijk voor je moet houden. Werk je een idee uit op papier, is die exacte tekst wel voor auteursrecht vatbaar en in die zin te beschermen, maar dit beschermd het idee opzich nog niet. In sommige gevallen, als je idee eigenlijk een bepaald ingenieus systeem is, kun je dit systeem nog als model deponeren. Lastig en kostbaar, maar soms wel mogelijk. Wil je problemen voorkomen over wie het eerst was met een bepaald product, laat er dan een datumstempel opzetten door de Belastingdienst (of digitaal bij het BBIE). Dit gaat er dus niet over of jij werkelijk bepaalde rechten bezit over die dienst of dat product, maar wel over wanneer jij die specifieke tekst al bezat. Alleen de Belastingdienst (en waarschijnlijk nu ook wel BBIE) zijn daarbij algemeen aanvaard. Andere instanties zijn puur commercieel ingesteld en beloven vaak meer dan ze waar kunnen maken.
– Als werknemer is het vaak wel zo dat wat jij gecreëerd hebt eigendom is van je werkgever. Dit hoeft als freelancer zeker niet zo te zijn. Let daar op! Hennie geeft hier inderdaad goede tips. Spreek vooraf duidelijk af wat er gedaan zal worden voor welke prijs en wat de opdrachtgever met het product mag.
– Creative Commons geldt alleen voor gratis licenties. Je mag een product dus niet met creative commons licentie verkopen. Dan zul je er zelf een moeten schrijven. Je laten inspireren door het CC systeem kan natuurlijk wel! Je mag het dan alleen geen CC meer noemen.
– Probeer bij problemen zo veel mogelijk per e-mail te communiceren. Mocht de ander dan niet met jou meegaan en teksten gewoon op de site laten staan, dan ben je in elk geval al begonnen met het bouwen van een dossier. Maakt het makkelijker en goedkoper wanneer je het uit handen wilt geven.
– Ideeën zijn inderdaad lastig te beschermen en te registreren. Maak indien mogelijk gebruik van auteursrecht (dit kent geen formele vereisten voor het ontstaan) en laat er eventueel een datumstempel op zetten. We kennen ook handelsnaamrecht en domeinnaamrecht. Daar kun je soms ook wat mee. Is de naam van je onderneming of product erg belangrijk? Denk er dan eens over dit als merk te registreren. Houd het anders bij de gratis mogelijkheden: auteursrecht, handelsnaamrecht en domeinnaamrecht.
– Zoals Karin al opmerkte, de check van de KvK stelt helaas erg weinig voor. Schrik dus ook niet als iemand dit juist tegen jou wil gebruiken! Handelsnaamrecht gaat om een combinatie van geografisch werkgebied en soort product dat je aanbiedt. Door internet is het geografische gebied al snel heel Nederland.
– Nog een laatste opmerking: bij exacte overname van tekst is het natuurlijk vrij duidelijk dat het niet mag. Bij teksten of producten die erg veel lijken op elkaar, is dat natuurlijk anders. Er is een groot grijs gebied. Proberen de ander daar op aan te spreken kan natuurlijk geen kwaad en is zeker een mailtje waard. Wil je er veel verder mee gaan zul je je af moeten vragen of dat het wel waard is. Vraag eens na of dit onder een kopie valt of niet. Vrienden en familie zullen nogal snel achter je staan en zeggen dat jij uiteraard gelijk hebt, maar dat hoeft niet altijd zo te zijn. Het zal dan al snel neerkomen op een geldkwestie. Namen etc. kun je beschermen door een merk te registreren. Met teksten kan dat helaas niet.
Dankjewel voor dit artikel! Het is mij pas overkomen, dat ‘mijn’ Stiefmoedercafé gekopieerd is. ook ik heb de ‘dader’ hierop aangesproken. Eerst gaf ze het toe en nu niet meer. Volgens een advocaat kan ik niets doen, omdat ik mijn idee niet gedeponeerd heb. Daarnaast heeft ze het niet letterlijk overgenomen, maar toch. Het doet gewoon pijn, als iemand iets van je overneemt, waar je veel tijd, energie en geld in gestoken hebt.
Inmiddels heb ik besloten het los te laten er erop te vetrouwen dat de ‘copy cat’ zich toch niet echt lekker kan voelen bij dit gedrag en dat het ook niet echt zal overkomen/raken bij de doelgroep.
Hi Jeanette, heel herkenbaar allemaal.
Zelf ervaar ik het nog steeds even als pijnlijk, maar het vertelt me uiteindelijk dat ik me vooral helemaal moet uitleven als ondernemer. Heel eigen zijn. Het hele pakket (met jou of mij erbij) is niet te copiëren.
Een andere insteek: is het ook een signaal dat je concept verkoopbaar is?
Wellicht blijkt hieruit dat je een extra doelgroep hebt: niet alleen stiefouders maar ook andere professionals die baat hebben bij jouw concept. Dan is het een uitnodiging om jezelf te copiëren oftewel opschalen!
Als je daarover meer wilt weten: ik spreek je graag, op http://www.hennietibben.com/ lees je meer en hoe je makkelijk in contact met me kunt komen.
Kern van de zaak: je hebt vast ’n hot item te pakken :-))
Goed stuk RT @hennietibben: ben je gekopieerd, word je gekloond? Tips mét copycat scanner http://t.co/ZAZIx75cIq
Interessant! “@hennietibben: ben je gekopieerd, word je gekloond? Tips mét copycat scanner http://t.co/9AuuIncBvK”
@mlmklein Interessant artikel. “@hennietibben: ben je gekopieerd, word je gekloond? Tips mét copycat scanner http://t.co/o9qfSuCyaa“
RT @hennietibben: ben je gekopieerd, word je gekloond? Tips mét copycat scanner http://t.co/bC4gFEWJD4
Nuttig artikel van @hennietibben. Over nare praktijk die ‘werk kopiëren’ heet. Denk maar: ze zijn niet creatiever. http://t.co/kjwpHtDraQ
De quote van @hennietibben komt uit deze blog: http://t.co/L91OdeJ8n7 #copycat
RT @Jojanneke: Nuttig artikel van @hennietibben. Over nare praktijk die ‘werk kopiëren’ heet. Denk maar: ze zijn niet creatiever. http://t.…
RT @Jojanneke: Nuttig artikel van @hennietibben. Over nare praktijk die ‘werk kopiëren’ heet. Denk maar: ze zijn niet creatiever. http://t.…