Het stond in vette Verdana-letters gedrukt op het computerscherm: iemand bood mijn workshops aan. Huh, ik was toch niet op mijn eigen website? De woorden kwamen me zo vertrouwd voor, dit kon niet waar zijn!
Ik lanceerde trots en naïef mijn eerste eigen product, een workshopserie met de titel ‘wensen waarmaken’. Kort na de geboorte werd mijn kindje brutaal gekloond, iemand anders ging er flink mee aan de haal.
Voor de inhoud van de workshopserie gebruikte ik mijn eigen ervaringen en liet ik me inspireren door o.a. Marinus Knoope en Stephen R. Covey. Rond mijn broedplaats en werktafel hingen allerlei flip-overs en post-its met al mijn krabbels. Want het regende ideeën maar ook vragen.
Is dit wel een oorspronkelijk eigen idee? Waar in mijn hoofd ligt de grens tussen een idee van mezelf en van een ander? Kan ik een 100% nieuw idee lanceren? Hoe is dat mogelijk, alles is er toch al? Grrrr, al die vragen blokkeren mij nogal.
Wanneer je online onderneemt, dan is copy-paste zo gedaan. Maar er is een verschil tussen dat wat technisch kan en dat wat je wel of niet doet. Elkaars werk letterlijk kopiëren heet plagiaat en is wettelijk verboden.
Mensen zijn copycats, al vanaf de geboorte. Kinderen leren door te kijken naar hoe anderen het doen. De hele menselijke evolutie stoelt op na-apen. Maar als volwassen professional denk je eerder: bedenk of creëer zelf iets!
Wanneer je een copycat ziet, dan heb je concurrentie. Je copycat leunt lekker op jouw voorwerk, naam of reputatie. Of je copycat vond jouw tekst of aanpak kennelijk een goed idee.
Maar ideeën zijn moeilijk te beschermen. De merken-, patent- of ideeënregistratiebedrijven zijn net als verzekeringen: het is een industrie op zich en je betaalt een prijs om je angst of voorsprong af te kopen.
Zolang je geen Nespresso bent, die een miljoeneninvestering en een markt met een 5-jarig patent of octrooi wil beschermen, laat je deze uitvoering van het concurrentie- en verzekeringsspel aan je voorbij gaan.
Als ondernemende professional creëer je iets. Wanneer je voor jezelf en anderen niet helder bent over wat je maakt en welk deel of gebruiksrecht je aan wie geeft of verkoopt, dan kun je veel tijd en energie verliezen aan gedoe en zorgen over bezittingen en rechten.
Maar andersom is nog veel krachtiger: wanneer je eenmaal een geweldig product of methode hebt gecreëerd, dan kun je deze maar beter slim verkopen. Denk maar eens aan het Nijntje-imperium van meneer Dick Bruna.
Hoe bescherm je je eigen werk?
Ik geef je 7 praktische tips waarmee je direct aan de slag kunt:
- was je eerder een werknemer of freelancer? Grofgezegd verkocht je uren en wat je in die tijd creëerde werd vaak intellecteel eigendom van je werkgever of opdrachtgever.
Besef dat voor jou als zelfstandige professional je product (bijv. beeld, tekst, etc.) en het gebruik ervan (bijv. publicatie in uitgave X met bereik Y) samenhangt met de waarde voor de koper en dus je prijskaartje.
Als ondernemende professional bepaal jij als eerste wat je aan wie geeft of verkoopt, formuleer je helder wat de koper krijgt, welke rechten je de koper geeft en welke waarde dat heeft. Misschien wil je het door jou gecreëerde product aan veel anderen verkopen. Baken af en geef niet zomaar de vruchten van je werk weg.PS: volgens de Britse historicus Niall Ferguson is (intellectueel) eigendomsrecht één van de 6 killer apps (!) waarmee het Westen de afgelopen eeuwen welvaart/macht/….. creëerde.
- wil je je eigen voorwaarden kiezen voor het gebruik van je werk? Creative Commons heeft verschillende manieren (licenties) benoemd om auteursrechten te regelen. Auteursrechten zijn specifieke rechten binnen de verzamelgroep intellectueel eigendom.
- heb je een website? laat dan copyscape regelmatig zoeken naar kopieën van je webteksten. Sinds februari 2014 kun je ook Google Scraper Report inzetten
- zijn er bepaalde woorden die je wilt volgen? Laat Google alerts voor jou zoeken en je krijgt een keurig lijstje in je inbox.
- betrap je iemand op het overnemen of publiceren van jouw werk of ongewenst gebruik van je naam?
Zet de pet op van je zakelijke belangenbehartiger, vertel de ander wat je gezien hebt en dat dat niet kan. Je verzoekt om verwijdering of zet de situatie meer naar je eigen hand. Vraag bijvoorbeeld naar vermelding van je eigen naam en een link naar je website.
Doet iemand daar niets mee? Stuur dan een officieel bericht en wijs de ander erop dat deze inbreuk maakt op recht X (bijv. auteursrecht).
- ideeën zijn moeilijk te registreren, unieke domeinnamen niet!
- lek ideeën, kennis of informatie alleen expres en laat je niet ongemerkt aftappen in geanimeerde gesprekken. Je hebt een bedrijf en dus ook je bedrijfsgeheimen;-)
Markeer dus je territorium vóór de koop en verkoop. Wanneer je oog in oog staat met een copycat, bewaak dan je eigen belangen en prioriteiten. Je zet je zakelijke pet op en blijft nuchter over het mijn en dijn.
De webtekst van mijn allereerste workshopserie stond nog maar net online en werd direct gekopieerd. Dat was in 2004, in mijn eerste ondernemersjaar was mijn copycat een ‘echt’ trainingsbureau. Dat bureau is nu onvindbaar geworden, de website uit de lucht. Maar ik ben er nog steeds!
Over intellectueel eigendom is het laatste woord nog niet gevallen: breinexpert Viktor Lamme neemt stelling in zijn boek ‘De vrije wil bestaat niet’. Op de plek waar je een literatuurlijst verwacht schrijft hij: “Ik weet ook niet waar alles vandaan is gekomen. Alles is dus jatwerk, plagiaat en kopiëren. Maar dan wel samengesmolten in míjn brein tot een hopelijk uniek werk”.
Over uniek werk en hoe je grote voorsprong houdt op je copycat, daarover gaat het vervolg op dit artikel.
Wat is jouw ervaring? Ik lees je reactie graag!